กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ เล็งเห็นความสำคัญของระบบนิเวศสื่อที่ดี ตามวิสัยทัศน์ของกองทุน คือ “ประชาชนเข้าถึง เข้าใจ และฉลาดใช้สื่ออย่างปลอดภัยและสร้างสรรค์ ด้วยนิเวศสื่อที่ดี” จึงริเริ่มโครงการวิจัย “นิเวศสื่อ” เพื่อพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ขึ้น
นายวสันต์ ภัยหลีกลี้ ผู้จัดการกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ ได้เปิดเผยว่า“ความหลากหลายของระบบสื่อที่มีความสัมพันธ์ต่อมนุษย์และสังคม เพื่อให้มนุษย์ตระหนักรู้ถึงความเชื่อมโยงระหว่างตนเองกับสังคม ซึ่งนำไปสู่ความสมดุลระหว่างผู้ใช้สื่อ ระบบสื่อ เทคโนโลยี และโครงสร้างทางสังคม ทำให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้อให้เกิดการใช้สื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์จึงเล็งเห็นความสำคัญของประเด็นดังกล่าว จึงริเริ่มโครงการวิจัย “นิเวศสื่อ” เพื่อพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ขึ้นเพื่อเป็นหลักในการจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายด้านการพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ โดยโครงการนี้มีเป้าหมายสำคัญเพื่อสังเคราะห์องค์ความรู้ด้านนิเวศสื่อที่จะเป็นประเด็นสำคัญในการดำเนินการจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ปี 2561 – 2565 ต่อไป
โดยมีวัตุประสงค์หลักๆดังนี้
- เพื่ออธิบายปรากฏการณ์นิเวศสื่อในปัจจุบัน ในมิติที่เกี่ยวข้องกับปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้ใช้สื่อ ผู้ผลิตสื่อ กับปัจจัยแวดล้อม
- เพื่อขยายแนวคิดเกี่ยวกับระบบนิเวศสื่อที่เหมาะสมให้แก่สื่อมวลชนและบุคคล/องค์กรที่เกี่ยวข้อง
- เพื่อสร้างและขยายภาคีร่วมขับเคลื่อนการพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ภายใต้ระบบนิเวศสื่อที่เหมาะสม
และที่สำคัญในครั้งนี้ได้มีการร่วมมือกับ คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ ในเรื่องดังกล่าว และพร้อมที่จะเปิดเผยผลวิจัยขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจมาก
ทั้งนี้ กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ได้ดำเนินการวิจัยประเด็น “นิเวศสื่อ” เพื่อพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ ร่วมกับมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ เพื่อสังเคราะห์เป็นองค์ความรู้และจัดทำนโยบายด้านการพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ที่คำนึงถึงนิเวศสื่อในสังคมไทยเป็นสำคัญจนแล้วเสร็จ จึงมีความประสงค์จะจัดเวทีสาธารณะเพื่อเผยแพร่เนื้อหาสาระสำคัญของแนวคิด “นิเวศสื่อ” ให้แก่ผู้ที่สนใจต่อไปซึ่งเราเชื่อแน่ว่าประเด็นนี้จะเป็นเรื่องที่น่าสนใจและเป็นประโยชน์กับสังคม เพราะผลการวิจัยนี้ยังไม่เคยเปิดเผยที่ไหนมาก่อน อีกทั้งการเสวนาในครั้งนี้ยังได้ความร่วมมือจากอาจารย์คณะนิเทศศาสตร์ถึงสามท่านประกอบไปด้วย
- ดร.ชนัญสรา อรนพ ณ อยุธยา ในประเด็น 10 ปีที่ไม่เคยเปลี่ยนในนิเวศสื่อไทย
- อ.การดา ร่วมพุ่ม ในประเด็นความชุลมุนในนิเวศสื่อจาก Technology Disruption
- ดร.มาโนช ชุ่มเมืองปัก ในประเด็นนิเวศสื่อ 4.0 เพื่อสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์
โดยประเด็นหลักที่มุ่งศึกษาในงานชิ้นนี้ ประกอบไปด้วย ปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ซึ่งเป็นทั้งผู้ใช้สื่อและผู้สร้างสื่อ กับ ปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ในระบบสื่อสาร อันประกอบไปด้วย เนื้อหา ช่องทางสื่อ เทคโนโลยีการสื่อสาร และโครงสร้างทางสังคม ซึ่งได้ก่อให้เกิดผลกระทบ โดยเฉพาะผลกระทบที่เกิดจากภูมิทัศน์สื่อใหม่ ทั้งที่เอื้อหรือเป็นอุปสรรคในการใช้สื่อที่ปลอดภัยและสร้างสรรค์ ในมิติต่าง ๆ ประกอบด้วย การรู้เท่าทันสื่อ จริยธรรมสื่อ การกำกับดูแลสื่อ การมีส่วนร่วมและการเฝ้าระวังของผู้ใช้สื่อ การใช้สื่อเพื่อการพัฒนา และ การพัฒนาสื่อและระบบสื่อสาร
โดยมีเป้าหมาย “การสร้างนิเวศสื่อที่ดี” คือ การสร้างความสมดุลระหว่างผู้ใช้สื่อ ผู้สร้างสื่อ เนื้อหา ช่องทางสื่อ เทคโนโลยีการสื่อสาร และโครงสร้างทางสังคม เพื่อให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้อให้มนุษย์ตระหนักรู้ถึงความเชื่อมโยงระหว่างตนเองกับปัจจัยแวดล้อมในระบบสื่อสาร และเอื้อให้เกิดการใช้สื่อที่ปลอดภัยและสร้างสรรค์ และรวมไปถึงผลการวิจัยที่เปิดเผยต่อสารณชนเป็นครั้งแรก จะเป็นประโยชน์ ต่อไปในอนาคต” คุณวสันต์กล่าวทิ้งท้าย